ONZE 3 MAANDEN IN ZUIDOOST-AZIË (deel 17)
“We komen hier om de tempels te zien,” had het Franse koppel ons verteld. Ze vlogen van Thailand naar Siem Reap om nog wat cultuur aan hun strandvakantie in Phuket te breien. Dat is de kracht van het archeologische wonder dat Angkor heet. De grote koppen en de door bomen overgroeide tempels zijn ‘incontournable’. Zeker nu vanuit heel Azië vliegtuigen naar Siem Reap worden gecharterd, kun je ze als Azië-reiziger niet meer negeren.
Eigenlijk merk je het al in Siem Reap. Deze provinciestad is de uitvalsbasis van de twee miljoen toeristen die het tempelcomplex ieder jaar bezoeken en is helemaal op hen afgestemd. De ingrediënten van een typische Cambodjaanse stad zijn er wel, maar ze zijn een stuk westerser gekleurd. Ontbijten doe je hier met koffiekoeken, voor de lunch ga je naar een voortreffelijke Italiaan en ’s avonds ga je Guinness drinken in de Irish pub. De hotels hebben een zwembad, het Engels is net wat verstaanbaarder en een voetpad dient hier en daar ook echt om op te wandelen.
Rue de Boucher? Nee, een straatje vlak bij de oude markt in Siem Reap.
Beng Mealea
Het Franse koppel had voorgesteld om samen met hen een Tuk-Tuk naar Angkor te delen maar ik had vriendelijk bedankt. Griet had die avond wat zitten voorlezen uit de Trotter en termen als: ‘zinderend warm’, ‘nergens schaduw’ en ‘overal toeristen’ hadden mijn zin om de Angkor site te bezoeken wat doen opdrogen. “Blijkbaar ligt er op 65 kilometer van Angkor wel een minder toeristische maar mooie tempelruïne die helemaal door de jungle is overgroeid. Misschien moet we dat eens proberen?” Stelde ik voor. “Dat lijkt me best. Jij was het die gisteren nog een bezoekersticket voor drie dagen ging kopen,” Antwoordde ze grappend.
Vandaag gaan we dus richting Beng Mealea. Deze tempel is precies zo gelaten als hij werd gevonden. Er is een houten parcours door aangelegd die je dwars door het met bomen overwoekerde gebouw loodst. Bas vind het geweldig om overal op te klauteren en de laatste nog staande stukken muur te vinden. We nemen de tijd om het grondplan van het gebouw te doorgronden en de verschillende architecturale elementen te leren kennen. Veel over het gebouw is er niet geweten. Alleen dat de bouwstijl dezelfde is als van Angkor Wat en dat hij dus in dezelfde tijd kan worden gesitueerd.
Hier en daar vind je nog mooie stukjes beeldhouwwerk in de muren.
Angkor Wat
Beng Mealea doet me toch zin krijgen in het grote werk. We beperken ons wel tot één dag en doen enkel het kleine circuit met een vijftal tempels. We beslissen ook om er voor de kinderen een spel aan toe te voegen. Lena fotografeert graag. Als ze ons toestel te pakken krijgt zijn het aantal selfies of stiekeme (en confronterende) foto’s van ons twee niet te tellen. Vandaag krijgt ze de opdracht om mooie foto’s van de gebouwen en de beelden te maken want ik heb ook een opdracht. Ik hou me vandaag bezig met het fotograferen van de fotografen: ‘Le photographe photographié’ zoals mijn baas het zo mooi weet te zeggen.
© Lena Knockaert
In het gratis (maar van reclame verkankerd) bezoekersgidsje van Angkor staan veel tips voor de amateurfotograaf. Over Angkor Wat gaat het zo: “Bezoek deze tempel niet ’s morgens want dan staat hij bij het binnenwandelen van het complex in tegenlicht. 14 uur is het perfecte moment om alle nuances in het beeldhouwwerk te voelen.” Wij staan er om half acht ’s morgens en de hitte is nu al beklemmend, de nuances in het beeldhouwwerk zijn voor mij best wel voldoende. Waar we naast de hitte echt van onder de indruk zijn is de omvang van deze plek. Dit gebouw in drie lagen is gigantisch en dit is maar één van de vele tempels in het 400 vierkante kilometer grote complex. Iedere muur – eigenlijk bijna elke steen – is versierd met motieven, religieuze taferelen en geïdealiseerde scenes uit het leven van de koningen die ze hebben besteld.
© Lena Knockaert
Wat moeten de oude koningen van Angkor machtig en ijdel zijn geweest. Iedere troonpretendent wou zijn eigen gebouwen en vulde deze plek met nog meer stenen. Dit koninklijke opbod zorgt ook voor een verwarrende smeltkroes tussen het hindoeïsme en boeddhisme. Een boeddhistische koning liet hindoeïstische elementen weg metselen of aanpassen. Zijn hindoe opvolger liet dan weer nieuwe gebeeldhouwde muren voor boeddhistische muren zetten. Beide religies gebruiken bovendien vaak dezelfde elementen. Het kluwen voor bezoekers zonder gids of veel inzicht in de twee godsdiensten is dus onontwarbaar. Inhoudelijk haak ik dan ook snel af. Ik schakel wat kanalen uit in mijn zongeblakerde hersenpan en heb het best naar mijn zin met mooie prentjes kijken.
Bovendien zijn er nog onze spelletjes. Lena amuseert zich zo hard met haar foto-opdracht dat ze de batterijen van ons fototoestel al bij de tweede tempel uit put. Nieuwe spelletjes dringen zich op. Vanaf nu mogen de kinderen om de beurt sturen. Bas leidt ons dus door zijn parcours in de Bayon. Lena mag ons sturen in de volgende tempel. We horten achter elkaar aan in de gangen, stapelen torentjes met losse stenen, zoeken vleermuizen in de donkere torens, vinden apen in de zon en bijennesten in de bomen. En ook mijn opdracht is een schot in de roos. Zowat iedereen loopt hier plaatjes te schieten dat het een lieve lust is. Een overzicht van enkele stereotiepen:
Met verve de meest entertainende groep. Ze zoeken koortsachtig naar de beste plek en maken er iets leuks van. Dit zijn alleen Aziaten of overgenaturaliseerde westerlingen.
Ze fotograferen voor Facebook. De foto zegt ‘ook hier zijn we geweest’. De omgeving is van ondergeschikt belang, je ziet vooral gezichten die door de kleine lens van de smartphone zijn vervormd.
Deze jongeman investeerde in een driepoot om selfies te maken waar je wat meer op ziet dan zijn gezicht en dat van zijn vriendin. Het resultaat: betere foto’s maar duidelijk veel meer gedoe om de vriendin op de juiste plaats te krijgen.
Deze fotografen willen allemaal dezelfde foto. Je ziet ze dus steeds samen voor dezelfde dingen, ze fotograferen het alleen uit een iets andere hoek.
Hetzelfde maar anders. Dit exemplaar loopt ostentatief alleen en gaat op zoek naar die ene foto die nog nooit werd gemaakt. Ze wringen zich doorgaans in de vreemdste bochten en hebben altijd een groot toestel.
Rood wit gestreepte polo, vrouwelijke zonnehoed en een iPad hoes in streepmotief. Deze fotograaf is zich er niet van bewust dat hijzelf eigenlijk de ‘photo opportunity’ is.
Tijdens onze tocht denk ik vaak aan hoe het leven moet zijn geweest toen deze plekken echt bevolkt waren. Wat waren de kleuren en de geuren? Waar gingen deze mensen naar het toilet? Waren hier ook zo’n drukke markten? Stonden de kale vlaktes tussen de tempels vol bomen of vol houten huisjes die de tand des tijds niet hebben doorstaan? En hoe moeten de Franse archeologen zich hebben gevoeld toen ze deze plek in de jungles van het oude Cambodja ontdekten? Dat moet zinsbegoochelend zijn geweest.
Zelfs nu – in het laagseizoen – struikel je op een populaire plek in een tempel gewoon over de toeristen.
Bij de aanblik van de plek zoals ze er nu bij ligt voel ik vooral tristesse. Deze majestueuze plek is een cultureel Disneyland geworden. Een opeenvolging van ‘photo opportunities’ en souvenirshops waar emmerende toeristen met hun knapzak en fototoestel tussen banjeren. De magie van de plek is er door de performantie van de uitbaters wat uit gefilterd.
Om fotografen de kans te geven om een mooie zonsopgang te fotograferen, gaan de kassa’s aan de ingang gaan al open om 5 uur ’s morgens. Misschien is de schemering van de dageraad wel het beste moment om de magie nog te voelen. “Och Bart, hadden ze deze tempels in de Ardennen gevonden, dan was de aanblik nog veel erger geweest,” countert Griet mijn allicht misplaatste verzuchtingen: “De restauratie is toch verbluffend mooi en met het gepaste respect gedaan.” Daar kan ik weinig tegen in brengen. “Zit er maar niet mee in hoor meid. Om 5 uur ’s ochtends lig ik ook liever in mijn bed,” sluit ik de discussie.
<<< Naar Monniken en Minibussen – Naar Vismassage >>>
one Comment